Joris zoekt Troost
In een boeiende 4-delige documentaire van de KRO-NCRV ‘Joris zoekt Troost’ onderzoekt Joris Linssen de rouw- en uitvaartcultuur in de afgelopen eeuw. Hij komt erachter dat er de laatste eeuw nogal wat veranderd is. Veel eeuwenoude tradities hebben plaatsgemaakt voor nieuwe rituelen. Joris gaat op reis door ons land en de tijd en staat stil bij bijzonder dramatische gebeurtenissen en hoe wij Nederlanders daarmee omgaan.
Hoe zeggen we gedag als het voor altijd zal zijn en hoe laten we ons troosten in tijden van rouw…
Het is een bijzondere documentaire om te bekijken. Bijzonder om te zien wat er door de jaren heen is veranderd, of juist niet. Zoals bijvoorbeeld op Vlieland, daar schijnt een uitvaart op de dag van vandaag nog precies zo te gaan als 100 jaar geleden. Er is op Vlieland geen uitvaartondernemer, geen oneindige keuze aan kisten of begraafplaatsen. De begrafenis wordt geregeld door een vaste groep vrijwilligers. Een begrafenis op het eiland volgt een vast ritueel. Eerst krijgt elke eilander persoonlijk een rouwkaart. Op de dag zelf trekt om klokslag 13:30 uur de stoet door de Dorpsstraat met de kist op een baar. Daarachter volgt de familie en weer daarachter zoveel mogelijk Vlielanders. En zo gaat het al sinds mensenheugenis. Alles wordt aan kant gezet, de ramen en de winkels gaan dicht, de luiken gaan dicht. Iedere overleden Vlielander maakt nog een laatste rondje door het dorp. Ik vind dat wel erg mooi, de samenhorigheid van een gemeenschap. De immense troost die dit de nabestaanden geeft. Mooi dat dit gewoon met elkaar geregeld wordt.
In de dorpen langs het IJsselmeer waren vroeger strakke kledingvoorschriften voor mensen die in de rouw waren. Aan de kleding was te zien hoe lang men in de rouw was. Dit was het gebruik, maar was niet voor iedereen even prettig.
Rouw door de jaren heen … dacht men vroeger dat je het achter de voordeur moest houden of er zelfs helemaal niet over mocht praten en gewoon moest doorgaan, dan is dat nu (gelukkig) wel anders. Nu mag er wel over gepraat worden, ook al is dat voor iedereen anders.
Rouw is zo’n emotie die niet veel woorden nodig heeft en die ook verbinding kan geven of het nu in kleine kring, in een grotere kring of zelfs nationale rouw is. Rouw kan ook het koesteren van pijn zijn. Alsof het voelen van die pijn een de overledene dichtbij houdt.
In de documentaire wordt ook weer duidelijk hoe belangrijk het is om een naam te blijven noemen. Als de naam van een overledene genoemd wordt, blijft men bestaan.
In de documentaire is ook heel zichtbaar hoe puur emoties zijn. Hoe dicht dit onder de oppervlakte ligt. Of het nu gaat over het nadenken over je eigen uitvaart of over gebeurtenissen die tientallen jaren geleden zijn gebeurd. Emoties zijn altijd dichtbij.
Ook laat men de gebruiken door de jaren heen zien, in onze eigen cultuur en in andere culturen. Men laat zien wat de opkomst van de TV betekende in het geval van een uitvaart of de emotie van de nabestaanden. Of het ontstaan van een stille tocht.
Ik vond het een mooie serie om te kijken, misschien u ook.
De serie is terug te kijken via https://tvblik.nl/joris-zoekt-troost